درآمدی بر رهیافت عرفانی به براهین عقلی/کلامی ضرورت امامت

در یک نگاه، دلایل وجوب امامت به نقلی و عقلی تقسیم می شود و در میان دلایل عقلی نیز برخی اهمیت بیشتری دارد. حکم عقل به لزوم هدایت مردم، تبیین و حفظ دین، و دوام لطف الاهی از آن جمله اند. در تحقیق پیش رو می کوشیم، بعد از تقریر کلامی این براهین به طور مختصر، مبانی عرفانی این براهین تبیین شود. بر اساس نگرش عرفانی، اصولاً مسئله امامت و ضرورت وجود امام، مسئله ای بالذات عرفانی است و حتی تبیین فلسفی آن نیز با رهیافت عرفانی مستحکم می شود. از همین رهگذر است که در سنت اسلامی، شناخت توحید در گرو شناخت موحد، یعنی انسان کاملی، قرار داده شده است که بر اثر قرب نوافل فنای ذاتی یافته و خدای تعالی چشم، گوش و همه وجود او شده است، و بر اثر قرب فرائض به بقای بعد از فنا و صحو بعدالمحو رسیده و تحت ربوبیت مستقیم حق تعالی صاحب مقام ولایت و ربوبیت مطلقه می شود و می تواند در عوالم غیب و شهود تصرف کند. چنین شخصی، ضرورت دارد همواره به عنوان خلیفه خداوند متعال و واسطه فیض او جل جلاله در قوس نزول، امامت و رهبری کاروان انسان ها را در قوس صعود نیز عهده دار شود.